ਉਹ ਆਦਮੀ ਜਿਸਨੇ ਕਲਾਸਰੂਮਾਂ ਨੂੰ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ – ਵਿਜੈ ਗਰਗ ਦੀ ਕਹਾਣੀਵਿਜੈ ਗਰਗ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਹੋਣ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ, ਇੱਕ ਚਿੰਤਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਵੀ ਹਨ। ਡਿਜੀਟਲ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ
ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਵੀਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਡਿਜੀਟਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਅਧਿਐਨ ਸਮੱਗਰੀ, ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ, ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਆਮ ਗਿਆਨ ਸਰੋਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਟਸਐਪ ਸਮੂਹਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਉਸਨੇ ਸੈਂਕੜੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਡਿਜੀਟਲ ਫਾਰਮੈਟ ਵਿੱਚ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਗਾਈਡ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜੋ ਨੀਟ, ਜੇਈਈ, ਯੂਪੀਐਸਸੀ, ਆਈਏਐਸ, ਓਲੰਪੀਆਡ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ
ਵਰਗੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ – ਇਹ ਸਭ ਮੁਫਤ ਹਨ।ਲਿਖਣਾ: ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮਸ਼ਾਲਵਿਜੈ ਗਰਗ ਲਿਖਣ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸ਼ੌਕ ਜਾਂ ਪੇਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਅਖਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੇਖ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਹਨ।ਉਹ ਜੂਨੀਅਰ ਸਾਇੰਸ ਰਿਫਰੈਸ਼ਰ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਯਮਤ ਕਾਲਮਨਵੀਸ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਪਰੇ ਸਮਾਜਿਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ, ਵਾਤਾਵਰਣ, ਵਿਗਿਆਨ ਪ੍ਰਸਾਰ, ਜੀਵਨ ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੇ ਹਨ।125 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ: ਗਿਆਨ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾਇੱਕ ਲੇਖਕ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਉਸਨੇ 125 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਤਾਬਾਂ ਐਨਟੀਐਸਈ, ਐਨਐਮਐਮਐਸ ਵੈਦਿਕ ਗਣਿਤ, ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਨੌਵੀਂ ਤੋਂ ਦਸਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ ਗਣਿਤ, ਅਤੇ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੇ ਗਣਿਤ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤੀ।ਉਸਦੀ ਲਿਖਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਔਖੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਦਿਲਚਸਪ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਬਣਾਇਆ। ਉਸਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ – ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੇਂਡੂ ਪਿਛੋਕੜ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ – ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਵੱਡੇ ਸੁਪਨੇ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਵਿਗਿਆਨ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਪਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਸਿਧਾਂਤ ਤੋਂ ਪਰੇ ਸੀ; ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਮੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਕੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਨਵੀਨਤਾ ਵੱਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੋ ਵਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਾਲ ਵਿਗਿਆਨ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੈਵਿਜੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਪਹਿਲਾ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਰਾਜ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਚੁਣਿਆ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸਰਗਰਮਸੇਵਾ ਤੋਂ ਕੋਈ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ – ਉਸਨੇ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 58 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਰੁਕੀ ਨਹੀਂ। ਉਹ ਨਵੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖਣ, ਡਿਜੀਟਲ ਸਿਖਲਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਵੰਡਣ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ ਸਲਾਹ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਮੁਫ਼ਤ ਕਰੀਅਰ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੈਂਕੜੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸਕੱਤਰ ਵੱਲੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਰੰਤਰ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਸਲ ਮਾਨਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਵਿੱਚ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ।ਪਰਿਵਾਰਕ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤਵਿਜੈ ਗਰਗ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਪਿਛੋਕੜ ਵੀ ਵਿਦਿਅਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਡਾ. ਅੰਕੁਸ਼ ਗਰਗ, ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਐਮਡੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ – ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਉਹੀ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀਆਂ ਹਨ।ਥਕਾਵਟ ਉੱਤੇ ਸਮਰਪਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀਅੱਜ, 62 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਆਰਾਮ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਵਿਜੈ ਗਰਗ ਦਾ ਮਨ ਨਵੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ, ਨਵੇਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੇਵਾ ਲਈ ਨਵੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਜਿਉਂਦਾ ਜਾਗਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਸਿਰਜਣਾ ਲਈ ਕੋਈ ਉਮਰ ਸੀਮਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਸਿੱਖਣ, ਸਿਖਾਉਣ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਦ੍ਰਿੜ ਇਰਾਦੇ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ, ਅਹੁਦੇ ਜਾਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਿਜੈ ਗਰਗ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹਨ; ਉਹ ਇੱਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਹਨ – ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਸਾਦਗੀ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ, ਜੋ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵੀ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਲਹਿਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ – ਇੱਕ ਲਹਿਰ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਿਖਿਆਰਥੀ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਹਰ ਅਧਿਆਪਕ ਸਮਾਜ ਦਾ ਇੱਕ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।